Portal
 
Ośrodek
Sportu
Biblioteka Publiczna
T. Przyjaciół Radzymina
PZW 19 Radzymin
PZŁ - Koło
Przepiórka
OSP Gm.
Radzymin
UMiG
Radzymin
Powiat Wołomiński
 
 
 
napisz do RPInfo.pl

 ROK ZAŁOŻENIA 1988     IMZ login...
 odwiedzono 183801 razy  
KSIĄŻĘ EDWARD - FILANTROP Z RADZYMINA (07.03.2010)
Sponsorzy i filantropi pełnią ważną rolę w życiu dzisiejszego społeczeństwa.
Dobroczynność nie jest jednak wymysłem dwudziestowiecznym. W bogatej historii Radzymina na uwagę zasługują postawy dwojga jego właścicieli: księżnej ELEONORY CZARTORYSKIEJ i księcia EDWARDA LUBOMIRSKIEGO.
Księżna, będąca dziedziczką dóbr radzymińskich w 2 poł. XVIII w., poza okazałym pałacem dla siebie, wybudowała i uposażyła pierwszą w mieście szkółkę elementarną i przytułek dla ubogich.
Książę Edward Lubomirski odziedziczył miasto w 1818 r. po swojej matce księżnej Marii Magdalenie Lubomirskiej, córce Kazimierza Raczyńskiego. W skład otrzymanych w spadku dóbr, oprócz miasta z folwarkiem, wchodziły wsie i folwarki w Łosiu, Mokrem i Siwku, wsie czynszowe: Ciemne, Teresin, Trzciana, Zawady i Zwierzyniec oraz wsie zarobne: Borki, Dybów i Wioska Radzymińska a także osady Cegielnia i Owczarnia. Obszar tych włości wynosił łącznie 12755 morg. Była to znaczna fortuna. Tym bardziej, że w folwarkach oprócz gospodarki zbożowej dobrze rozwijała się hodowla. Książę sprowadził nawet tyrolskie bydło. Dochody przynosiły również trzy młyny: jeden wietrzny w Radzyminie i dwa wodne w Siwku i Rudzie oraz gorzelnie w Radzyminie i Dybowie i miejski browar.
Książę Edward był światowcem. Często podróżował do Wiednia i Anglii. Plonem tych wypraw były jego dwie książki: „Obraz historyczno-statystyczny Wiednia” i „Rys statystyczny i polityczny Anglii”.
W ocenie współczesnych Książę uchodził za człowieka szlachetnego i wspaniałomyślnego. Potwierdził to w pełni książęcy testament. Dokument spisany przez niego własnoręcznie 24 stycznia 1823 r. ogłoszony został już w lutym tego samego roku. Książę został śmiertelnie ranny w pojedynku z podporucznikiem pułku gwardii strzelców konnych Ignacym Grochalskim.
Na mocy testamentu pól miliona złotych polskich oraz pałac zostało przekazane na cele dobroczynne. Pierwsze 100 tys. złp Książę przeznaczył na szpital „Dzieciątka Jezus” i na Instytut Głuchoniemych w Warszawie, na kościół w Radzyminie, na ubogich mieszczan i włościan w dobrach radzymińskich i na Wołyniu.
O rozdysponowaniu pozostałych 400 tys. złp pisał: „Co do pozostałych 400 tys. to chciałbym, aby one wraz z pałacem stanowiły fundusz na założenie w mieście Radzyminie zakładu o charakterze filantropijnym. Suma, jaką się osiągnie ze sprzedaży pałacu, mogłaby być użyta na wybudowanie zakładu, a 400 tys. złp byłoby kapitałem wieczystym na jego utrzymanie.”
Wykonawcą testamentu Książę uczynił swojego krewnego i przyjaciela Edwarda hrabiego Raczyńskiego. Wola księcia została spełniona tylko częściowo. Z funduszów określonych testamentem zbudowano zakład filantropijny, ale nie w Radzyminie, lecz w Warszawie. Powstał tam przy ul. Smolnej słynny w całej Polsce „Instytut Oftalmiczny, czyli Instytut Chorób Ocznych, Imienia Księcia Edwarda Lubomirskiego”. Na pociechę warto zaznaczyć, że radzyminiacy mieli tam przez długi czas pierwszeństwo w leczeniu się.
Zwłoki księcia Edwarda Lubomirskiego spoczywają w podziemiach radzymińskiej Kolegiaty, a w jej wnętrzu umieszczone zostało jego epitafium.

Miasto upamiętniło Księcia nadając jednej z ulic jego imię.
ARTYKUŁY i FELIETONY