W 2002 roku, w swojej książce "Ziemia Norwida i Cudu nad Wisłą", w rozdziale "Zasłużeni dla Tej ziemi" opisałem wiele postaci, które na trwałe wpisały się w jej historię. Od tamtego czasu w wyniku dalszych poszukiwań lista zasłużonych znacznie zwiększyła się. Wśród nich znalazł się również, nieznany mi dotąd, ksiądz prałat Hilary Jastak - Król Kaszubów.

O nim i pochodzeniu jego tytułu napisał "Nasz Dziennik" ( nr 17 (2730)):
"Jest wśród Kaszubów stary zwyczaj nazywania królami ludzi, którzy innym Kaszubom dali powód do dumy, którzy poprzez swe czyny zasłużyli na powszechny szacunek. "Elekcje" poszczególnych królów odbywały się zwyczajowo, poprzez wieloletnie, wielokrotne potwierdzanie w powszechnej opinii kaszubskiej, że ten człowiek rzeczywiście ma szlachetne cechy królewskie i może służyć innym ludziom dobrym przykładem. Kaszubskimi królami byli zarówno ludzie żyjący z dala od wielkiej polityki, jak i wybitni działacze na rzecz polskości Kaszub (...). Za ostatniego króla kaszubskiego z "wolnej elekcji" uważa się księdza prałata Hilarego Jastaka. Nie może być wątpliwości, że ten Kaszub rodem z Kościerzyny w pełni sobie zasłużył na królewski tytuł. Zasłużył także (...) na miano kapłana niezłomnego, który w trudnych dla Narodu chwilach wykazał się siłą i wolą przezwyciężania zła". Ksiądz Hilary Jastak całe swoje pracowite życie poświecił nie tylko swojej małej Ojczyźnie - Kaszubom, ale i Polsce. Jest wzorem polskiego patriotyzmu. Był kapelanem Armii Krajowej, nauczycielem na tajnych kompletach, więźniem stalinowskich obozów, obrońcą robotników Grudnia 1970 r., kapelanem gdyńskiego Sierpnia 80 i kapelanem Polskiej Marynarki Wojennej. Jego związki z naszą ziemią datują się od połowy roku 1941 aż do końca wojny, kiedy powrócił na swoje rodzinne Kaszuby. Wyświęcony na kapłana 7 czerwca 1941 roku pracę duszpasterską rozpoczął na Mazowszu. Był wikarym w Kamieńczyku a później Sulejowie i Strachówce. Bardzo szybko nawiązał kontakty ze strukturami konspiracyjnymi działającymi na tym krańcu dawnego powiatu radzymińskiego. Włączył się aktywnie w działalność organizacji Krzyż i Miecz, której kapelanem był ksiądz Jan Zieja znany później z aktywności w opozycji antykomunistycznej. Organizował tajne nauczanie i opiekował się młodzieżą zaangażowaną w konspiracyjnej organizacji harcerskiej - Szare Szeregi. Był też kapelanem żołnierzy II ośrodka Radzymińskiego Obwodu Żołnierzy Armii Krajowej "Rajski Ptak", "Burak". Postać księdza Hilarego Jastaka zapewne jest znana wśród starszych mieszkańców terenów, na których pełnił swoją kapłańską posługę. Za podzielenie się wspomnieniami o nim będę bardzo wdzięczny.

"Gdybym miał wam powiedzieć, na czym polegało codzienne moje posługiwanie kapłańskie od konfesjonału po ołtarz (...), to odpowiedziałbym bardzo jasno - czułem się szczególnie odpowiedzialnym za ludzką nadzieje w świecie, wśród braci i sióstr Polaków."