30 września 2023 roku uczestniczyliśmy w uroczystości 84. ROCZNICY UTWORZENIA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO, która odbyła się na Cmentarzu Żołnierzy Polskich 1920 roku.
Należny Żołnierzom Armii Krajowej hołd złożyli mieszkańcy Radzymina, poczty sztandarowe, przedstawiciele Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, przedstawiciele władz państwowych, powiatowych i gminnych, dyrektorzy, nauczyciele, uczniowie i harcerze wszystkich szkół z gminy Radzymin, członkowie Towarzystwa Przyjaciół Radzymina oraz liczna delegacja Międzyszkolnego Klubu Historycznego Armii Krajowej Ziemi Radzymińskiej.
Uroczystość poprowadził Prezes Radzymińskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Pan Jerzy Berta.
Splendoru temu wydarzeniu dodała Radzymińska Orkiestra Dęta oraz krótki, ale piękny występ uczniów ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Radzyminie, których przygotowała Pani Iwona Jaworska.
Jak zawsze podczas takich uroczystości odśpiewany został Hymn Rzeczypospolitej Polskiej i Hymn Armii Krajowej.
Za wszystkich, którzy oddali swoje życie w walce o wolną Ojczyznę, modliliśmy się wraz z księdzem Radosławem Tkaczykiem oraz w Litanii Patriotycznej poprowadzonej przez Panią Hannę Grzegorek – jej autorkę.
Prezes Towarzystwa Przyjaciół Radzymina Pan Jan Wnuk w swojej prelekcji opowiedział o fenomenie Polskiego Państwa Podziemnego.
W nocy z 26 na 27 września 1939 roku, tuż przed kapitulacją Warszawy, grupa oficerów z gen. Michałem Karaszewiczem – Tokarzewskim zawiązała konspiracyjną organizację Służba Zwycięstwu Polski. Tak powstał zalążek Polskiego Państwa Podziemnego, które było ewenementem w skali okupowanej Europy.
W czasie II wojny światowej tylko w Polsce powstały tak rozbudowane podziemne struktury administracyjne i wojskowe, cieszące się akceptacją większości społeczeństwa.
W 1944 roku Armia Krajowa liczyła około 380 tysięcy członków, z których pod broń udało się postawić 110 tysięcy.
Podczas wojny w walce , więzieniach i obozach zginęło około 60 tysięcy żołnierzy AK. Od maja 1944 do maja 1945 do obozów sowieckich wywieziono ponad 30 tysięcy akowców, z których niemal połowa zaginęła bez śladu.
W latach 1945 – 55 w ramach represji komunistycznego Urzędu Bezpieczeństwa aresztowano ich około 40 tysięcy.
Sejm RP ustanowił dzień 27 września Dniem Polskiego Państwa Podziemnego.
Jak powiedział prezes Jan Wnuk, wśród nas nie ma już Żołnierzy Armii Krajowej, odeszli na wieczną wartę, ale to my jesteśmy ich spadkobiercami, to nam powierzyli tę wielką misję zachowania pamięci o nich i kultywowania ich etosu, czyli postępowania zgodnie z ich wartościami.
My natomiast zobowiązani jesteśmy do przekazania tych idei młodemu pokoleniu, co też czynimy, a co w swojej wypowiedzi podkreślił poseł Piotr Uściński, zaznaczając, że Radzymin jest szczególny w kultywowaniu patriotyzmu i przekazywaniu następnemu pokoleniu wiedzy o naszej niezwykle trudnej, ale jakże pięknej historii, że wszyscy inni powinni się od nas tego uczyć.
W trakcie tej pięknej uroczystości, przy trochę „płaczącym niebie”, zostały również wręczone odznaczenia.
Odznakę Honorową za Zasługi dla Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej otrzymali: Pani Elżbieta Jóźwik, Pan Zdzisław Krasiewicz i Pan Ewald Bielec.
Pani Maria Niegowska została przyjęta w poczet członków nadzwyczajnych ŚZŻAK.
Członkami zwyczajnymi, zgodnie ze statutem ŚZŻAK, zostali zaś: Pan Edward Biernacki i Pan Zbigniew Tomczyk.
Wyróżnionym serdecznie gratulujemy i życzymy, aby byli wiernymi krzewicielami etosu Żołnierzy Armii Krajowej.
Uroczystość została zwieńczona złożeniem kwiatów na Mogiłach Żołnierzy Września 1939 roku i Armii Krajowej.

CHWAŁA BOHATEROM. CZEŚĆ ICH PAMIĘCI.

Organizatorami obchodów rocznicowych byli: Radzymińskie Koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Międzyszkolny Klub Historyczny AK Ziemi Radzymińskiej oraz Towarzystwo Przyjaciół Radzymina.

Członkowie Towarzystwa Przyjaciół Radzymina mieli wielką przyjemność spędzić popołudnie 25 września w Skansenie w Kuligowie.
Przy pięknej, słonecznej pogodzie i w urokliwych okolicznościach przyrody uczestniczyli w rejsie po Bugu nadbużańskim tramwajem wodnym.
Rzeka Bug jest jedną z największych nieuregulowanych rzek Europy. Nie jest pogłębiana przez co jej dno jest silnie zróżnicowane. Na odcinku kilku metrów często przechodzi od płycizny do głębi.
Rzeka na odcinku mazowieckim bardzo silnie meandruje, tworzy zakola i starorzecza.
Są to wymarzone tereny lęgowe ptactwa i miejsca składania przez ryby ikry. Znaczna część obszaru objęta jest ochroną.
Nasz rejs wiódł od Kuligowa aż do Popowa, gdzie z pokładu statku mogliśmy podziwiać bryłę neogotyckiej świątyni powstałej w 1906 roku według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. To sanktuarium Matki Bożej Popowskiej.
Z perspektywy rzeki podziwialiśmy też kuligowski "Paśnik", czyli pas łąki między korytem rzeki Bug, a wałami przeciwpowodziowymi. Jest to idealna przestrzeń do wypoczynku, grillowania i kąpieli.
To miłe popołudnie zakończyliśmy kuligowską biesiadą przy muzyce i delektowaniem się przepysznymi pierogami oraz żurkiem, serwowanymi przez gospodarzy skansenu.
Dziękujemy bardzo Panu Cezaremu Wnukowi za zaproszenie nas do udziału w tym projekcie.

Staraniem Ryszarda Sawickiego, naszego Przyjaciela ze Stowarzyszenia Marki - Pustelnik - Struga, ufundowana została w Nadmie tablica upamiętniająca bojowy czyn polskiego lotnika, dowódcy 111 Eskadry Myśliwskiej por. pil. Wojciecha Januszewicza.
3 września 1939 roku w nierównej walce powietrznej z niemieckimi samolotami Meserschmitt strącił jednego z nich i zmusił pozostałe do wycofania się z walki.
W uroczystości odsłonięcia tablicy, która odbyła się 19 września przy trasie S8 w Nadmie, wzięli udział przedstawiciele Towarzystwa, prezes Jan Wnuk i Jerzy Berta.